Table of Contents
जोसेफ स्टॅलिन : जीवनचरित्र | Josef Stalin Information
स्टॅलिन Josef Stalin Information हे नाव ऐकले की लोकांच्या मनात प्रथम येते ते म्हणजे कठोर हुकूमशहा, शेकडो लोकांचे प्राण घेणारा शासक, सोविएत युनियनला लोखंडी हाताने चालवणारा नेता. परंतु कोणत्याही व्यक्तीकडे केवळ राजकीय दृष्टिकोनातून पाहणे योग्य नसते. प्रत्येक मोठा नेता, शासक किंवा क्रांतिकारी हा सर्वप्रथम एक “माणूस” असतो. त्याच्या आयुष्यातील संघर्ष, भीती, आशा, कौटुंबिक जीवन, नातेसंबंध आणि भावनिक बाजू याकडेही पाहायला हवे. स्टॅलिनबद्दल लिहिताना तो कसा माणूस होता, त्याचे स्वभावगुण, त्याच्या आयुष्याची चढउतार याचा वेगळ्या दृष्टीने विचार करता येतो.
बालपण आणि सुरुवातीचे जीवन
स्टॅलिनचा जन्म १८ डिसेंबर १८७८ रोजी जॉर्जिया प्रांतात झाला. मूळ नाव होते आयोसेब बेसारियोनिस द्झे झुगाश्विली. त्याचे वडील बूट बनवणारे होते, परंतु मद्यपानामुळे ते फारसे यशस्वी झाले नाहीत. आई धार्मिक होती आणि मुलगा शिक्षण घेऊन पाद्री व्हावा असे तिचे स्वप्न होते. बालपण दारिद्र्यात गेले. लहानपणीच चेहऱ्यावर व हातावर देवीचे डाग पडले, त्यामुळे तो आकर्षक दिसत नसे. शाळेत हुशार पण हट्टी होता. गरिबी, शारीरिक आजार, वडिलांचे कठोरपण – या सगळ्यामुळे त्याचा स्वभाव कणखर, हट्टी आणि संशयी होत गेला.
तरुणपण व क्रांतिकारी वाटचाल
स्टॅलिनने तरुणपणी धर्मशिक्षण घेतले, परंतु तो लवकरच क्रांतिकारी विचारांकडे वळला. तो मार्क्सवादी विचारांचा अनुयायी झाला. त्याला लोकांमध्ये मिसळून त्यांना संघटित करण्याची कला अवगत होती. तो कविता लिहायचा, गाणी गात असे, लोकांशी साधेपणाने बोलत असे. त्यामुळे लोकांना तो आपला वाटायचा. परंतु एकाच वेळी त्याच्यात कठोरपणा व गुप्त कारवायांची आवड होती. मित्रांशी प्रामाणिक असला तरी विश्वासघात झाल्यास तो निर्दयी बनायचा.
कुटुंब आणि नाती
स्टॅलिनचे वैयक्तिक जीवन संघर्षमय होते. त्याने दोन विवाह केले. पहिली पत्नी लवकर आजारी पडून मरण पावली. त्यावेळी स्टॅलिनने प्रचंड दुःख अनुभवले. त्याने आपल्या पत्नीच्या मृतदेहाजवळ बसून रडल्याचे उल्लेख सापडतात. नंतर त्याने दुसऱ्या पत्नीशी विवाह केला, परंतु वैवाहिक जीवन फार सुखाचे नव्हते. पत्नीशी वाद होत आणि शेवटी तिने आत्महत्या केली. या घटना त्याच्या मनावर खोलवर कोरल्या गेल्या. तो मुलांवर प्रेम करायचा, पण त्याच्या कठोर राजकीय जीवनामुळे ते नाते फार घट्ट राहिले नाही. त्याचा मुलगा याकोव्ह दुसऱ्या महायुद्धात जर्मनांच्या ताब्यात गेला. स्टॅलिनने त्याच्या बदल्यात जर्मन कैद्याची देवाणघेवाण करण्यास नकार दिला. हा निर्णय पाहता तो निर्दयी वाटतो, पण एका बापाच्या मनातील वेदना कोणालाच समजल्या नाहीत.
व्यक्तिमत्त्वाचे गुण
एक माणूस म्हणून स्टॅलिनमध्ये काही विरोधाभासी गुण होते.
-
कठोरपणा : शिस्त पाळणे आणि पाळवणे यात तो कधीच तडजोड करत नसे.
-
संशयवादी स्वभाव : कोणीही त्याला धोका देईल अशी त्याची नेहमी भीती असे. त्यामुळे तो लोकांवर लक्ष ठेवत असे.
-
सामान्य जीवनशैली : मोठा नेता असूनही तो आलिशान सुखसोयींचा फारसा वापर करत नसे. साध्या कपड्यांत, साध्या अन्नावर तो समाधानी होता.
-
संगीत व साहित्य आवड : त्याला गाणी, कविता, लोककथा आवडायच्या. रशियन लोकसंगीत ऐकताना तो प्रसन्न व्हायचा.
-
भावनिकता : बाहेरून कठोर दिसणारा स्टॅलिन आतून भावनाशील होता. पत्नीच्या मृत्यूनंतरचे त्याचे अश्रू, किंवा आपल्या जवळच्या लोकांविषयीचे लपलेले प्रेम यावरून हे दिसून येते.
नेता म्हणून आणि माणूस म्हणून
राजकीय पातळीवर स्टॅलिनने सोविएत युनियनला औद्योगिक शक्तीत रूपांतरित केले. त्याच्या निर्णयामुळे लाखो लोकांवर संकटे कोसळली, बळी गेले. त्यामुळे तो निर्दयी शासक मानला जातो. परंतु दुसऱ्या बाजूला, त्याच्यात सामान्य माणसांशी बोलण्याची ताकद, त्यांचे दुःख ऐकण्याची क्षमता, साधेपणा आणि परिश्रमशीलता होती.
हे ही वाचा : डोनाल्ड ट्रम्प माहितीDonald Trump President of America || डोनाल्ड ट्रम्प : अमेरिकेच्या राजकारणातील सर्वाधिक चर्चित व्यक्तिमत्व
तो लोकांसोबत साध्या भाषेत बोलायचा. आपले अनुभव सांगायचा. कधी कधी विनोदही करायचा. त्याला पाईप ओढायला आवडत असे. तो आपल्या सहकाऱ्यांसोबत जेवणावर गप्पा मारत असे. या सगळ्या गोष्टी त्याला एका सामान्य माणसासारख्या दाखवतात.
भीती आणि एकटेपण
मोठा नेता असूनही त्याच्या आयुष्यात भीती व एकटेपण सतत होते. लोकांवर विश्वास ठेवणे त्याला जड जात होते. राजकीय कट, हत्या, गुप्त कारवाया – यामुळे त्याला नेहमी धोका वाटायचा. त्याचा संशय एवढा वाढला की जवळच्या लोकांनाही तो दूर करू लागला. ही भीती व एकटेपण हा त्याच्या आयुष्याचा मानवी पैलू होता.
अखेरचे दिवस
स्टॅलिनचा मृत्यू ५ मार्च १९५३ रोजी झाला. शेवटच्या काळात तो आजारी पडला होता. मोठा नेता असूनही शेवटच्या क्षणी तो खूपच एकटा होता. त्याच्या मृत्यूनंतर लोकांनी हळहळ व्यक्त केली, कारण त्याने देशाला शक्तिशाली बनवले होते. पण त्याचवेळी लाखो लोकांच्या हृदयात त्याच्याविषयी भीती आणि रागही होता.
माणूस म्हणून शिकवण
स्टॅलिनकडे फक्त हुकूमशहा म्हणून पाहिले तर तो निर्दयी वाटतो, पण माणूस म्हणून पाहिले तर त्याचे आयुष्य शिकवते की –
-
गरिबी आणि संघर्ष माणसाला कठोर बनवतात.
-
सत्तेची लालसा माणसाला एकटे करते.
-
भावनिक जखमा आयुष्यभर सोबत राहतात.
-
माणसाच्या चांगल्या-वाईट दोन्ही बाजू समजून घेणे आवश्यक असते.
निष्कर्ष : Josef Stalin Information
स्टॅलिन हा एक जटिल व्यक्तिमत्त्वाचा माणूस होता. त्याच्या आयुष्यात प्रेम होते, दुःख होते, परिश्रम होते आणि संशयही होता. तो हुकूमशहा होता, पण त्याच वेळी साधा माणूसही होता – आईचा लाडका मुलगा, पत्नीवर प्रेम करणारा पती, मुलांचा बाप, कविता आवडणारा श्रोता.
त्याच्या आयुष्याचा अभ्यास करताना आपण लक्षात ठेवले पाहिजे की कोणताही नेता किंवा शासक हा प्रथम “माणूस” असतो. त्याचे गुणदोष, भावना, वेदना आणि संघर्ष हे समजून घेतले तरच त्याची खरी ओळख होते
मित्रांनो तुम्हाला Josef Stalin Information आमचा हा लेख कसा वाटला ते जरूर कळवा.