Table of Contents
Dr.Jayant Naralikar information | डॉ. जयंत नारळीकर यांच्याबाबत माहिती 2025
डॉ. जयंत विष्णू नारळीकर (Dr.Jayant Naralikar information) हे भारतातील एक प्रख्यात खगोलशास्त्रज्ञ, विज्ञान लेखक आणि विज्ञानप्रसारक होते. त्यांनी आपल्या संशोधन, लेखन आणि विज्ञानप्रसाराच्या माध्यमातून भारतीय विज्ञान क्षेत्रात अमूल्य योगदान दिले. त्यांच्या जीवनप्रवासाची सविस्तर माहिती खालीलप्रमाणे आहे:
प्रारंभिक जीवन आणि शिक्षण
डॉ. जयंत नारळीकर यांचा जन्म १९ जुलै १९३८ रोजी महाराष्ट्रातील कोल्हापूर येथे झाला. त्यांचे वडील, रँग्लर विष्णू वासुदेव नारळीकर, हे बनारस हिंदू विद्यापीठाच्या गणित विभागाचे प्रमुख होते, तर त्यांची आई सुमती नारळीकर या संस्कृत विदुषी होत्या.
हे ही वाचा : रामानुजन यांच्याबाबत माहिती Shrinivas Ramanujan mathematician | थोर भारतीय गणितज्ञ श्रीनिवास रामानुजन
त्यांचे शालेय शिक्षण वाराणसी येथे झाले. १९५७ मध्ये त्यांनी बनारस हिंदू विद्यापीठातून विज्ञान शाखेत पदवी (B.Sc.) प्राप्त केली. त्यानंतर उच्च शिक्षणासाठी ते केंब्रिज विद्यापीठात गेले, जिथे त्यांनी प्रसिद्ध खगोलशास्त्रज्ञ सर फ्रेड हॉईल यांच्या मार्गदर्शनाखाली पीएच.डी. पूर्ण केली.
वैज्ञानिक कारकीर्द : Dr.Jayant Naralikar information
डॉ. नारळीकर यांनी सर फ्रेड हॉईल यांच्यासोबत “हॉईल-नारळीकर गुरुत्वाकर्षण सिद्धांत” विकसित केला, जो आइन्स्टाईनच्या सापेक्षतावाद सिद्धांत आणि माखच्या तत्त्वाचा समन्वय करणारा आहे.
१९७२ साली ते भारतात परतले आणि टाटा मूलभूत संशोधन संस्थेत (TIFR) खगोलशास्त्र विभागाचे प्रमुख म्हणून कार्यरत झाले. १९८८ साली त्यांनी पुण्यात “आंतरविद्याशाखीय खगोलशास्त्र आणि खगोलभौतिकी केंद्र” (IUCAA) ची स्थापना केली आणि तेथील पहिले संचालक म्हणून कार्य केले.
विज्ञानप्रसार आणि लेखन : Dr.Jayant Naralikar information
डॉ. नारळीकर हे विज्ञानप्रसारासाठी प्रसिद्ध होते. त्यांनी मराठी, हिंदी आणि इंग्रजी भाषांमध्ये विज्ञान विषयक लेख, कथा आणि कादंबऱ्या लिहिल्या. त्यांच्या काही प्रसिद्ध पुस्तकांमध्ये “आकाशाशी जडले नाते”, “नभात हसरे तारे”, “अंतराळातील भस्मासूर” आणि “व्हायरस” यांचा समावेश आहे.
त्यांनी विज्ञानविषयक अनेक टेलिव्हिजन आणि रेडिओ कार्यक्रमांमध्ये सहभाग घेतला आणि विज्ञान जनसामान्यांपर्यंत पोहोचवण्याचे कार्य केले. यासाठी त्यांना १९९६ साली युनेस्कोचा “कलींगा पुरस्कार” प्राप्त झाला.
पुरस्कार आणि सन्मान
डॉ. नारळीकर यांच्या वैज्ञानिक आणि साहित्यिक योगदानासाठी त्यांना अनेक राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय पुरस्कारांनी सन्मानित करण्यात आले:
पद्मभूषण (१९६५)
पद्मविभूषण (२००४)
महाराष्ट्र भूषण पुरस्कार (२०१०)
साहित्य अकादमी पुरस्कार (२०१४)
कलींगा पुरस्कार (१९९६)
Prix Jules Janssen (२००४)
वैयक्तिक जीवन
डॉ. नारळीकर यांचा विवाह १९६६ साली मंगला सदाशिव राजवाडे यांच्याशी झाला, ज्या स्वतः एक गणितज्ज्ञ होत्या. त्यांना तीन मुली आहेत: गीता, गिरिजा आणि लीलावती.
निधन
डॉ. जयंत नारळीकर यांचे २० मे २०२५ रोजी पुण्यातील त्यांच्या राहत्या घरी निधन झाले. त्यांच्या निधनाने भारताने एक महान वैज्ञानिक, लेखक आणि विज्ञानप्रसारक गमावला आहे.
डॉ. जयंत नारळीकर यांचे जीवन आणि कार्य हे विज्ञानप्रेमींसाठी प्रेरणादायी आहे. त्यांच्या योगदानामुळे भारतीय खगोलशास्त्र आणि विज्ञानप्रसार क्षेत्रात नवे मार्ग खुले झाले आहेत.
मित्रांनो तुम्हाला आमचा Dr.Jayant Naralikar information हा लेख कसा वाटला ते जरूर कळवा आणि आपल्या मित्रांना हा लेख शेअर करा
स्रोत : गुगल